Een bezoek aan Museum Romeinse Katakomben is een onvergetelijke belevenis. Dwalend door de onderaardse gangen neemt de gids je mee naar lang vervlogen tijden, naar het Rome uit het vroege Christendom van de derde en vierde eeuw. Je daalt af naar de graven van gewone Romeinse burgers en naar de schitterende grafkamers van vooraanstaande Romeinen. Een labyrint vol perfect nagebootste catacomben uit het oude Rome. In de mergelsteen zijn gaten uitgehakt om als horizontale grafnissen, de zogenaamde loculi, te dienen. Deze nissen werden vroeger afgesloten met een terracotta of een marmeren plaat. Welgestelde families hadden vaak een eigen grafkamer, een cubiculum, met rijkelijk versierde wanden. Prachtige fresco’s, beelden, en het boeiende verhaal van de gids in het schijnsel van kaarslicht maken de rondleiding tot een fascinerende ervaring.
De ’Romeinse Katakomben’ in Valkenburg aan de Geul zijn nog steeds een van de bijzondere attracties in het Limburgse geulstadje. De plafondschilderingen in grafkamers en de pastorale scènes zijn een perfecte nabootsing van de werkelijkheid. De ’Capella Greca’ met een scène van Madonna en de drie Wijzen voert u terug in de tijd en bij een marmeren kopie van het beeld van de martelares Sint Caecilia staat u even stil. De gids weet hier een uitzonderlijk verhaal bij te vertellen.
Een beetje apart was hij wel, Jan Diepen. Telg uit een welgestelde Tilburgse textielfabrikantenfamilie met een passie voor archeologie en vroegchristelijke begraafplaatsen. Nabij zijn buitenverblijf ’Villa Alpha’ bootste hij in 1908, in een mergelgroeve van zijn familie, de Romeinse catacomben na. Een opzienbarend initiatief dat onder andere medewerking kreeg van het Vaticaan en de Romeinse autoriteiten. In 1910 werden de ’Romeinse Katakomben’ opengesteld voor het publiek.
Jan Diepen realiseerde deze ’Katakomben’ niet in zijn eentje. Familievriend en beroemd architect dr. Pierre Cuypers vond het een goed plan en voerde het uit. In het gangenstelsel hakten vele werklui heel nauwkeurig en tot in de kleinste details grafnissen en grafkamers uit. Kunstenaars en decorschilders brachten talrijke fresco’s en beeldhouwwerken aan. Een exacte kopie van de marmeren plaat met een grafdicht van Paus Damasus (366-384) in de Pauscrypte in de ’Callisto katakombe’ is daar een prachtig voorbeeld van.
